Jak uzupełnić niedobór żelaza u dziecka?
Każda mama wie, że żelazo jest bardzo ważnym składnikiem pokarmowym organizmu jej skarba. Niedożywienie oraz nieodpowiednia dieta mogą przyczynić się do wystąpienia niedoboru tego pierwiastka. Najczęściej objawia się on brakiem apetytu, bladością skóry, wypadaniem włosów oraz ogólnym osłabieniem organizmu. Z czasem może dojść do niedokrwistości z niedoboru żelaza, która może prowadzić do dużo poważniejszych schorzeń, w tym kołatania i szmerów serca. Dlatego bardzo ważne jest systematyczne uzupełnianie żelaza w diecie dzieci.
Spis treści
Kilka słów o żelazie
Żelazo to mikropierwiastek, który jest niezbędnym składnikiem dla właściwego funkcjonowania organizmów dzieci, młodzieży i ludzi dorosłych. W szpiku kostnym odpowiada za wytwarzanie krwinek czerwonych. W każdym organizmie około 70-75% ilości tego pierwiastka wchodzi w skład krwi, a dokładniej jej barwnika – hemoglobiny. Odpowiada za transport pobranego z płuc tlenu do wszystkich tkanek ciała. Kolejne ok. 11-14% tego pierwiastka służy do wytworzenie barwnika mięśni, czyli mioglobiny. Około 3% żelaza znajduje się w enzymach, które biorą udział w procesach metabolicznych cholesterolu oraz usuwania szkodliwych produktów przemiany materii w wątrobie. Pozostała jego ilość jest magazynowana w dwóch postaciach – ferrytyny i hemosyderyny, w szpiku kostnym, wątrobie, śledzionie, surowicy krwi i nerkach.
Anemia skutkiem braku żelaza
Niedokrwistość, nazywana również anemią, jest to schorzenie rozwijające się na skutek małej liczby krwinek czerwonych bądź niewielkiej zawartości hemoglobiny w ich wnętrzu. Ze względu na stopień nasilenia choroby wyróżnia się niedokrwistość łagodną, umiarkowaną, ciężką oraz zagrażającą życiu. Najczęstszą przyczyną anemii jest zbyt niski poziom żelaza w organizmie.
Przyczyny wystąpienia anemii z niedoboru żelaza u dzieci
Przyczyny wystąpienia niedokrwistości u niemowląt i małych dzieci mogą być różne. Powszechnie znanymi są:
- ubogie zapasy w czasie życia płodowego, wynikające z:
- zbyt niskiego poziomu żelaza lub przebytej anemii u matki w trakcie ciąży
- wcześniactwa
- ciąż mnogich
- małej masy urodzeniowej
- krwawień okresu okołoporodowego
- przedłużająca się lub nasilona żółtaczka
- niedobór żelaza w wyniku źle zbilansowanej diety
- schorzenia układu pokarmowego, które powodują ograniczone wchłanianie żelaza
- krwawienia
- dróg rodnych
- dróg moczowych
- przewodu pokarmowego
- układu oddechowego
- w wyniku urazów
- podczas zabiegów chirurgicznych
- okres intensywnego wzrostu u dzieci
- okres dojrzewania u młodzieży
Objawy niedokrwistości u dzieci
Anemia u dzieci wiąże się z brakiem żelaza w organizmie, czego efektem jest pojawienie się wielu określonych objawów. Nie wszystkie symptomy pojawiają się od razu, jednak wśród nich wyróżnia się:
- brak apetytu
- głód patologiczny
- bladość spojówek, śluzówek i skóry
- spierzchnięte usta
- zajady zlokalizowane w kącikach ust
- obniżona odporność
- upośledzenie uwagi oraz koncentracji
- zawroty oraz bóle głowy
- łamliwe paznokcie i kruche, wypadające włosy
- wygładzenie powierzchni języka oraz zanik jego brodawek
- duszności
- szybsze męczenie się organizmu
- szmery i kołatania serca
Co należy zrobić, by zapobiec rozwojowi anemii z niedoboru żelaza
W trakcie ciąży koniecznie sprawdź, czy nie masz niedoboru żelaza i czy nie występuje stan anemii. Zadbaj o to, by Twoja dieta była odpowiednio zbilansowana, bogata w produkty zawierające spore ilości tego pierwiastka, tj. mięso, wątróbkę, żółtka jaj oraz artykuły roślinne takie jak buraki ćwikłowe, szpinak, papryka, fasola, soja czy otręby pszenne. Po porodzie najlepiej, by dziecko było karmione wyłącznie piersią, gdyż z Twojego pokarmu żelazo będzie najlepiej przyswajane. W przypadku, gdy dziecko jest karmione modyfikowanym mlekiem, należy wybierać to wzbogacone o żelazo.
Jak uzupełnić poziom żelaza w okresie rozszerzania diety u malucha? Wówczas należy pamiętać o wprowadzeniu pokarmów dostarczających żelazo np. żółtko jaja, mięso, czy kaszki wzbogacone o ten mikropierwiastek. Podawać należy również naturalne soki owocowe, warzywno-owocowe, które są bogate w kwas askorbinowy, gdyż ułatwiają one wchłanianie żelaza.
Czasami sama dieta bogata w żelazo nie wystarcza. Konieczne może być, po konsultacji z lekarzem pediatrą, zastosowanie preparatu z żelazem dla dzieci. Są to głównie wyroby medyczne bądź suplementy diety. Jednym z dostępnych na rynku produktów zalecanych dla dzieci jest Blueiron żelazo w płynie. Jest to syrop o pysznym borówkowym smaku, który w swoim składzie zawiera szybko działające, mikrokapsułkowane żelazo. Dzięki temu organizm wchłania ten pierwiastek tylko wtedy, gdy go potrzebuje, nie powodując zwykle spotykanych przy stosowaniu innego rodzaju żelaza skutków ubocznych – nudności czy skurczy brzucha. Preparat ten pokrywa dzienne zapotrzebowanie organizmu na żelazo, dostarcza naturalną witalność oraz dawkę energii, poprawia także zdolności koncentracyjne. Jest bardzo dobrze tolerowany przez organizm. Łatwo się go stosuje, można nawet rano na czczo.
Piśmiennictwo:
- Ciborowska, A.Rudnicka: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
- Miernik, I.Wawer: Magnez, wapń, żelazo – jak mądrze je suplementować?, https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/magnez_wapn_zelazo_jak_madrze_je_suplementowac_mikoaj_miernik.pdf (dostęp: 24.07.2019)
- Kuthan, Z.Bonek: Zapobieganie i leczenie niedokrwistości związanej z niedoborem żelaza, http://lekwpolsce.pl/download.php?dokid=53a81af2993a8 (dostęp: 25.07.2019)
- Karlikowska: Niedokrwistość z niedoboru żelaza, https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/170510,niedokrwistosc-z-niedoboru-zelaza (dostęp: 25.07.2019)
- Ochocka, M.Matysiak: Niedokrwistości wieku dziecięcego, Wyd. 1. Warszawa 2000, Wydawnictwo Lekarskie PZWL